Na.Faustine Gimu,Bukoba Kagera.

Kaimu Mkurugenzi kitengo cha Elimu ya Afya kwa Umma kutoka Wizara ya Afya Dkt.Amalberga Kasangala amesema  serikali imejipanga katika kuhakikisha ugonjwa wa ebola hauingii nchini ambapo  jopo la watalaam kutoka wizarani  wameshaweka kambi mkoa wa Kagera pamoja na mikoa mingine ya mpakani.

Dkt.Kasangala amebainisha hayo leo Oktoba Mosi,2022 Wilayani Bukoba mkoani Kagera katika kikao cha dharura cha kujadili hatua mbalimbali ambazo zimeshaanza kuchukuliwa na serikali  katika kuhakikisha ugonjwa wa ebola hauingii nchini.

“Kutokana na tatizo ambalo limetokea nchi jirani tumeamua kuhamia hapa Kagera  timu ya watalaam zaidi ya asilimia hamsini [50%]kwani mkoa huu na mikoa mingine ya jirani zipo hatari zaidi na tumekaa kwa pamoja na kuweka mikakati mbalimbali sasa ikiwa ni wiki ya pili sasa kuona ni mikakati gani ya haraka ili kuendelea kuweka mkoa wa Kagera unakuwa salama ,pia katibu Mkuu Wizara ya Afya alikaa hapa ndani ya siku mbili kuona hatua mbalimbali zinazochukuliwa”amesema Dkt.Ama.

Aidha,Dkt.Ama  amesema njia sahihi ya kujikinga na ugonjwa wa ebola ni kuzingatia suala la usafi hasa kunawa mikono mara kwa mara hivyo ni muhimu kuweka mikakati ya pamoja kwa kushirikiana na wadau mbalimbali katika utoaji wa elimu  kwa jamii  kuhusu ebola.

Dkt.Ama amesema hatua ya kwanza kabisa ya kuzuia ebola ni kinga  hivyo serikali kwa kushirikiana na wadau mbalimbali itakuwa mwarobaini  katika kuzuia ugonjwa usiingie nchini  na namna bora ya wahudumu wa afya  kujikinga.

“Tumekuja kwa majukumu makubwa mawili na ugonjwa huu unaambukizwa kwa njia mbalimbali ikiwa ni pamoja na kukaa tu kwa pamoja hivyo na tunajadili tuweke mkakati gani ili usiingie nchini na kinga ni jambo la msingi kabisa kuzuia”amesema.

Kuhusu mchango wa vyombo vya habari katika uhamasishaji kwa jamii,Dkt.Ama amesema vyombo vya habari vina mchango kubwa katika kuhamasisha kutoa elimu hivyo kitengo cha elimu ya Afya kwa Umma kimejipanga kuhakikisha kinashirikiana na vyombo vya habari  .

Mganga Mkuu mkoa wa Kagera Dkt.Issessanda   Kaniki amesema moja ya mikakati ambayo wameiweka katika mkoa wa Kagera katika kuzuia ugonjwa wa eboa usiingie nchini  ni elimu nyumba kwa nyumba na kwa kusambaza vipeperushi mbalimbali  pamoja na kuweka vifaa vya kupimia ugonjwa huo na majibu yanapatikana kwa muda mfupi.

Pia,amesema mkoa umepokea  maabara maalum ya kimataifa  inayotembea kwa ajili ya kupima virusi vya ebola iliyofungwa katika hospitali ya Kajaine  Wilayani Misenyi  yenye uwezo wa kutoa majibu ndani ya masaa mawili.

Aidha,amesema kama mkoa tayari wameshatenga maeneo maalum na magari ya  ambulance  kwa ajili ya kuweza kuhudumia wagonjwa iwapo patatokea  ugonjwa huo .

 Akiwasilisha mikakati ambayo imeshaanza kuchukuliwa  ,mtalaam wa Elimu ya Afya  kwa umma mkoa wa Kagera  Zablon Segeru  amesema ni muhimu kuwekeza jitihada mbalimbali kuzuia ebola.

Meneja Tume ya kikristo ya huduma za jamii [Christian Social Services Commision[ CSSC] kanda ya ziwa Dkt.Andrew Cesari amesema ni jambo la muhimu sana kuwashirikisha viongozi wa dini katika uelimishaji kwa jamii juu ya kujikinga na ebola.

Katika kikao hicho wajumbe wamependekeza mapendekezo mbalimbali ikiwemo namna ya kuzuia mipaka isiyo rasmi ambapo kuna zaidi ya mipaka 1200 mkoa wa Kagera pamoja na mapendekezo ya kuweka matenti kila hospitali pamoja na kuweka mkakati wa kuzuia wafugaji wa kuhamahama kutoka nje ya nchi hususan Wanyankole kutoka Uganda.

Ikumbukwe kuwa virusi vya Ebola kwa mara ya kwanza vilihusishwa na mlipuko wa kesi 318 za homa kali nchini Zaire (hivi sasa ikifahamika kama Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo) mwaka 1976Katika kesi 318, watu 280 walikufa   mwaka huo na hivi karibuni umeripotiwa  nchini Uganda  ambapo  hadi sasa kuna kesi 36 za ugonjwa wa ebola vimeripotiwa pamoja na vifo 23

Na.Faustine Gimu.

Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe.Samia Suluhu Hassan amezitaka wizara zote za kisekta ikiwemo Wizara ya Afya,Ofisi ya Rais-Tawala za mikoa na Serikali za mitaa[TAMISEMI] pamoja na Wizara ya Kilimo  kusimamia vyema mikataba ya Usimamiaji wa Shughuli za Lishe.

Mhe.Rais Samia amebainisha hayo leo Septemba 30,2022 jijini Dodoma katika hafla ya utiaji saini mkataba wa usimamiaji shughuli za lishe hapa nchini ambayo imekwenda sambamba na utoaji wa pikipiki 517 pamoja na vifaa tiba vitakavyotumika katika kurahisisha utoaji wa huduma afya katika masuala ya lishe.

“Wale wote watakaokwenda kusimamia mikataba hii wasimamie vizuri na hasa masuala ya lishe na chakula ili iweze kusaidia masuala ya lishe”amesema Rais Samia.

Katika hatua nyingine Rais Samia amehimiza kuongeza juhudi za uelimishaji kwa umma masuala ya lishe ili kuweza kupunguza udumavu hapa nchini kwani lishe bora ni muhimu kwa jamii hasa kwa makundi ya wajawazito,watoto,wanawake walio katika umri wa uzazi,wazee,na vijana katika rika ya balehe.

“ Ukitazama tunaanza na akina mama wajawazito kuwapa lishe bora,ili watoe watoto wenye afya,lakini mtoto mwenyewe mwenye afya bora akizaliwa anahitaji kutunzwa ,mtoto huyo akifika umri balehe anahitaji kutunzwa pia kama ni kijana wa kiume au wa kike ili waje wazae watoto wenye afya ,sasa tuangalie ulimwengu wa sasa hivi mama mjamzito tunahangaika naye,kwa factor kadhaa mama mjamzito inaeleweka,watoto wadogo”amesema.

Ameendelea kusema”kuna uhitaji wa kufanya tafiti kwa watoto balehe kwa nini wanakuwa wana afya nzuri ,kwanini ikifika wakati wa kuongeza society  [kuzaa]wanahangaika ,  mara supu ya pweza ,panakuwa na gaps ,tuna tatizo na mnajua mnalificha linaumiza sana vijana wetu ,tatizo kubwa lipo kwenye lishe,tunafanyeje vijana wetu wanazaa watoto ,tukiacha hivi tunaenda kuwa na taifa la goigoi ambalo halizalishi .

Kuhusu lishe iliopitiliza Rais Samia amesema ni muhimu kuweka nguvu za pamoja ili kupunguza tatizo la vitambi katika  kuendeleza kizazi chenye afya bora huku akizungumzia umuhimu wa kuipitia upya sera ya lishe ya mwaka 1992 ili iendane na wakati wa sasa na taasisi binafsi za lishe kufuata mpango wa taifa wa lishe .

“Twendeni tukaipitie sera hii ili iendane na wakati wa sasa ,hivyo wizara inayosimamia sera hiyo kama ni wizara ya afya ifanye mpango huo wa kuipitia sera hiyo.”amesema Rais Samia.

Akizungumzia suala la uelewa masuala ya lishe Rais Samia amesema kuna umuhimu wa kuongeza bajeti kwenye lishe ili kuwajengea uelewa zaidi wananchi umuhimu wa lishe kwa maendeleo ya taifa.

Kwenye  utunzaji wa vifaa hivyo,Rais Samia amewataka waratibu waliokabidhiwa vifaa hivyo kutunza ili visiharibike mapema kabla ya muda.

“Nimeambiwa vifaa hivi vina warantii ya miaka mitatu ,kwa hiyo vifaa hivi vikatunzwe ,sitavumilia vifaa,mwezi mmoja ,miezi sita vilivyoghali vile kifaa hakina kazi kimekaa pembeni aliyeagiza atanieleza ,na mtumiaji atanieleza kwa nini kifaa kile muda mfupi kimekaa pembeni ,na kwa maana hiyo nihimize mafunzo watakaokwenda kuvitumia vifaa hivi wapate mafunzo ya kutosha halafu ndio waende kutumia hivyo vifaa”amefafanua Rais Samia.

Na.Faustine Gimu ,Bukoba Kagera.
Kitengo cha Elimu ya Afya kwa Umma kutoka Wizara ya Afya kwa kushirikiana na watalaam wa afya mkoani Kagera kimeanza kutekeleza agizo la Katibu mkuu wizara ya Afya Prof.Abel Makubi alilolitoa Septemba 29,2022 kuhakikisha elimu inatolewa zaidi kuhusu ugonjwa wa Ebola ambao umeripotiwa hivi karibuni nchini Uganda.
Akizungumza katika kikao na baadhi ya watalaam wa Afya leo Septemba 30,2022 mkoani Kagera,Kaimu Mkurugenzi kitengo cha Elimu ya Afya kwa Umma kutoka Wizara ya Afya Dkt.Amalberga Kasangala amesema jopo la watalaam hao wa afya watazunguka katika redio mbalimbali za jamii zilizopo mkoani Kagera lengo ni kutoa elimu juu ya ugonjwa wa Ebola.
Aidha ,Dkt.Kasangala amesema katika uhamasishaji wa elimu kwa jamii namna ya kuzuia ugonjwa wa Ebola usiingie nchini bodaboda zote zitapatiwa flash zenye ujumbe kuhusu namna ya kujikinga na Ebola pamoja na kuweka stika kwenye vyombo mbalimbali vya usafiri hasa vya umma.
Hivyo,Dkt.Ama amesema kuna uhitaji wa timu kubwa katika kufikia taasisi mbalimbali za serikali na binafsi kutoa elimu pamoja na kusambaza stika zenye ujumbe wa kuelimisha namna ya kujikinga na Ebola.
Ikumbukwe kuwa virusi vya Ebola kwa mara ya kwanza vilihusishwa na mlipuko wa kesi 318 za homa kali nchini Zaire (hivi sasa ikifahamika kama Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo) mwaka 1976.
Katika kesi 318, watu 280 walikufa. Mwaka huo huo, watu 284 nchini Sudan waligundulika kuwa na maambukizi ya virusi hivyo ambapo 156 walipoteza maisha.
Kuna aina 5 tofauti za virusi vinavyosababisha Ebola: Bundibugyo, Ivory Coast, Reston, Sudan na Zaire, ambapo vilipewa majina kutokana na asili ya eneo.
Aina 4 za ugonjwa huu huwaathiri binadamu na wakati virusi vya Reston vikiwa na uwezo wa kuwaathiri binadamu, hakuna mgonjwa wala vifo vilivyoripotiwa.
Kabla ya mlipuko wa mwaka 2014, MSF iliwatibu mamia ya watu waliokuwa wameambukizwa Ebola nchini Uganda, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Congo, Sudan, Gabon na Guinea ambapo hivi karibuni umeripotiwa nchi jirani ya Uganda.
Ebola huweza kuambukizwa kupitia binadamu na wanyama. Unaambikizwa kwa kugusana kwa damu au kwa njia ya jasho. Wafanyakazi wa afya wamekuwa wakipata maambukizi wakati wakiwatibu wagonjwa. Hii inatokea wakati wanapogusana na mgonjwa bila ya kuvaa glavu, maski au miwani ya kufunika macho. Kwenye maeneo ya Afrika, maambukizi yamekuwa yakiripotiwa kupitia watu kugusa au kula nyama za sokwe, nyani, popo, digidigi na mizoga iliyokufa kutokana na virusi hivi.
Waombolezaji ambao wamegusana na mtu aliyekufa kutokana na virusi vya Ebola pia huweza kupata maambukizi, huku maambukizi kupitia shahawa kwa kujamiiana huanza kuonesha dalili hadi kufikia wiki 7 tangu kupona.
DALILI
Mara nyingi hakuna dalili mahsusi, hali inayofanya kuwa vigumu kuubaini ugonjwa. Mgonjwa mara nyingi hugundulika kutokana na kupata joto la ghafla, kudhoofu mwili, kuumwa viungo vya mwili, kuumwa kichwa sana na koo kukauka. Haya hufuatiwa na kutapika, kuharisha, kuwashwa, figo kushindwa kufanya kazi pamoja na ini, katika baadhi ya kesi, kutokwa damu ndani na nje ya mwili. Dalili huweza kuonekana kati ya siku 2 hadi 21 tangu kupata maambukizi. Baadhi ya wagonjwa hupata miwasho, macho kuwa mekundu, kwikwi, maumivu ya kifua, kupata shida kupumua na kumeza chakula.

KUTAMBUA EBOLA
Kutambua ugonjwa wa Ebola ni vigumu sana kwa sababu dalili za awali, kama vile macho mekundu na muwasho ni vitu vya kawaida. Maambukizi ya Ebola yanaweza kuthibitishwa pekee kwa vipimo vitano tofauti vya maabara. Vipimo hivi mara nyingi huwa ni hatari na ni lazima vifanyike katika maabara maalumu. Idadi ya maambukizi ya binadamu kwa binadamu imetokea kwasababu ya kutokuwa na nguo maalumu za kujilinda. Wafanyakazi wa afya ndio wako hatarini zaidi kupata maambukizi, kwa hivyo moja ya jukumu letu kuu ni kuhakikisha kuwa wanapewa mafunzo na kupewa vifaa ili kujilinda dhidi ya ugonjwa huu.
KUTIBU EBOLA.
Hakuna tiba maalumu au chanjo ambayo inapatikana kwa sasa kwaajili ya Ebola, lakini majaribio yanaendelea. Njia mbadala ya kutibu Ebola ni kupitia matibabu. Hii inajumuisha kumpatia mgonjwa maji ya kutosha, kudhibiti hewa na shinikizo la damu na kuwatibu kwa magonjwa mengine wanayoyapata. Licha ya ugumu wa kutambua ugonjwa wa Ebola katika hatua za awali, wale ambao wataonesha dalili ni lazima watengwe na wataalamu wa afya wafahamishwe. Huduma huweza kuendelea kutolewa kwa kuvaa nguo maalumu hadi pale sampuli za vipimo kutoka kwa mgonjwa zitakapotolewa kuthibitisha ugonjwa. Pale mgonjwa anapopona Ebola, anakuwa na kinga ya virusi alivyovipata. Mlipuko wa Ebola unatangazwa kumalizika pale ambapo siku 42 zinakuwa zimepita bila ya kuripotiwa kisa chochote

Na.Faustine Gimu ,Bukoba Kagera.

Katibu mkuu wizara ya Afya Prof.Abel Makubi ametoa maagizo ya kuongeza kasi ya uchunguzi katika mipaka ya nchi katika mapambano ya Ugonjwa wa Ebola.

Prof.Makubi amebainisha hay oleo Septemba 29,2022 Wilayani Bukoba Mkoani  wakati akizungumza na watumishi hospitali ya rufaa ya Bukoba mkoani Kagera mara baada ya kufanya ziara maeneo ya mpakani Mtukula kukagua hatua mbalimbali za serikali ambazo zimeshaanza kuchukuliwa katika kukabiliana na Ebola ili usienee nchini baada ya kuripotiwa visa vya ugonjwa huo nchi jirani ya Uganda hivi karibuni.

Aidha ,Prof.Makubi ameendelea kusisitiza kuwa hadi sasa hakuna visa vya ebola hata kimoja vilivyoripotiwa hapa nchini.

“Kwa sababu kuna njia nyingi za kupita wananchi katika mipaka nitoe maelekezo kuhakikisha kuongeza kasi ya uchunguzi katika mipaka tunaona kuna mipaka mingi wananchi wanapita.

Kuhusu suala la Uelimishaji pamoja na kuweka vifaa muhimu vya kupimo vya Ebola Prof.Makubi amesema wizara ya Afya imejipanga ambapo jopo la wataalam wizara Afya Kwa kushirikiana na wataalam wa afya  kutoka mikoa ya mipakani ikiwemo Kagera wameendelelea kutoa elimu ambapo ameagiza kuongeza kasi ya uelimishaji zaidi kwa njia ya vyombo vya habari na vipeperushi mbalimbali.

“Serikali imejipanga kuhakikisha ugonjwa wa Ebola hauenei  nchini na niwahakikishie watanzania hakuna Ebola Tanzania  ,hatua ambazo zimeshaanza kuchukuliwa ni pamoja kusambaza vifaa vya kupimia Ebola na Ambulance “amesema.

Hivyo,Katibu mkuu huyo wa Wizara  ya Afya amesisitiza kuendelea kuzingatia kanuni za afya ikiwemo kunawa mikono mara kwa mara.

Nao baadhi ya Wananchi mkoani Kagera akiwemo Fresta Abdallah,Khadija Rasuli pamoja na Ale Thomas wameishukuru serikali kwa kuendelea kuweka mikakati mbalimbali ya kukabiliana na Ebola huku wakiomba ukaguzi kuendelea kuimarishwa zaidi sehemu za mipaka.

MWISHO.

IFAHAMU RATIBA YA CHANJO KWA MTOTO NCHINI TANZANIA

Waziri wa Afya,Ummy Mwalimu amesema pametokea ongezeko  la ugonjwa wa surua katika halmashauri 7.

Waziri Ummy amebainisha hayo leo Septemba 15,2022 Jijini Dodoma  wakati akizungumza na waandishi wa Habari kuelezea hali ya mlipuko wa Surua baadhi ya maeneo nchini

.Amesema kuna wagonjwa 38  walithibitika katika halmashauri za  Bukoba sampuli 3,Handeni sampuli 4,Kilindi sampuli 3,Mkuranga sampuli 4,Ilala sampuli 4,Temeke sampuli 12 na Kigamboni Sampuli 8.

Aidha,Waziri Ummya amesema idadi  ya wagonjwa wote  waliothibitika kuwa na maambukizi ya surua imefikia  54 kwa kipindi cha Julai hadi Agosti  huku hakuna taarifa ya kifo iliyoripotiwa kutokana na ugonjwa huo.

Waziri Ummy ameainisha mikakati ya kudhibiti surua ni kutuma timu ya wataalam katika maeneo yaliyokumbwa na ugonjwa huo pamoja na utoa elimu.

Miongoni wa dalili za ugonjwa wa surua  ni vipele ambapo unaweza kusababisha madhara ya masikio na upofu hali ambayo inaweza kusababisha kupoteza maisha.

Kuhusu mwenendo wa utoaji wa chanjo ya surua nchini ,Waziri Ummy amesema kiwango cha utoaji wa chanjo kwa watoto kimepungua ikilinganishwa na hapo awali.

Hivyo,kuna zaidi ya watoto laki nne hawajapata chanjo kabisa kwa kipindi cha miaka mitatu kuanzia mwaka 2019 hadi 2022 na mikoa ambayo ina kiwango kikubwa kwa watoto kutopata chanjo ni pamoja na Songwe na Mbeya.

Waziri Ummy ametaja sababu zilizochagiza kushuka chanjo kwa watoto ni kutokana na wimbi la Uviko-19 kwani wazazi walikuwa wanaenda vituo vya afya wanakosa huduma ya chanjo kutokana na wahudumu wa afya kuwa bize kuhudumia wagonjwa wa Uviko-19.

Hata hivyo,Waziri Ummy amehimiza wazazi kuwapeleka watoto kupata chanjo dhidi ya Surua.

Katika hatua nyingine Waziri Ummy ameagiza waganga wakuu wa mikoa na wilaya kufuatilia mwenendo wa chanjo katika maeneo yao pamoja na kuimarisha huduma za afya. 

Uchambuzi huo pia ulionesha uwepo wa ugonjwa wa surua katika halmashauri za Arushasampuli[1],Chalinze[2],Igunga[1]Kahama[1]Kalambo[1],Kigoma[2]Kwimba[1],Masasi[1],Mvomero[2],         Rorya [2],na ubungo sampuli 2  hivyo halmashauri hizi hazijakidhi vigezo vya kuwa na mlipuko.

Kwa upande wake Meneja Mpango  wa chanjo wa Taifa  kutoka wizara ya Afya  Dk.Florian Tinugaa amesema mgonjwa wa mwisho kugundulika na polio mwaka 1966 na hadi leo hakuna ripoti ya mgonjwa wa polio huku akizungumzia namna ugonjwa wa surua unavyoweza kuenezwa.

Ikumbukwe kuwa mlipuko wa ugonjwa wa  surua huthibitika pale  ambapo sampuli 5  za wahisiwa  huchukuliwa katika wilaya moja  ndani ya mwezi mmoja  na endapo sampuli 3 au zaidi ya sampuli hizo 5 zilizochukuliwa zimetoa majibu chanya.

#TangaTumeamua_UjanjaKuchanja